Wstęp Indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny dla ucznia z głębokim upośledzeniem umysłowym opracowałam po trzech miesiącach pracy z dzieckiem. Ze względu na wieloraką niepełnosprawność Krzysia i jego rozwój, który nie przebiegał według standardowego wzorca postanowiłam napisać program dostosowany do jego potrzeb i najbliższej sfery rozwoju. Program jest przeznaczony jest głównie dla Krzysia, ale również mogą go wykorzystać inni nauczyciele pracujący z dziećmi z głębokim upośledzeniem umysłowym i porażeniem mózgowym. Pisząc program opierałam się na zaleceniach Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, diagnozie umiejętności funkcjonalnej i wskazówkach zawartych w literaturze: „Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym”, „Rozwój daje radość” oraz wywiadzie z rodzicami Krzysia. Chłopiec od pierwszych miesięcy życia wolniej się rozwijał. Aktualnie rozwój psychomotorycznym jest upośledzony w stopniu głębokim na skutek uszkodzenia CUN. Krzysiu wykazuje wieloraką niepełnosprawność, nie chodzi, również nie potrafi z pozycji leżącej samodzielnie usiąść, nie mówi, nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych. Jest karmiony rozdrobnionym pokarmem. Potrzeby i stany emocjonalne najbliższa rodzina odczytuje z wyrazu twarzy. Reaguje na domowników uśmiechem. Wychowuje się w rodzinie pełnej, otoczony jest prawidłową opieką i miłością.
GŁOWNE CELE EDUKACJI: - wprowadzać struktury miejsca, czasu i osób; - poszukiwanie sposobów porozumiewania się; - nauka umiejętności samoobsługi: jedzenie; - dostarczanie wrażeń zmysłowych /stymulacja polisensoryczna, integracja sensoryczna; - wielozmysłowe poznawanie otoczenia /zajęcia w kuchni, łazience/, spacer na świeżym powietrzu/; - stymulacja rozwoju motoryki i poszerzenie zakresu możliwości manipulacyjnych; - wspomaganie rozwoju poznawczego.
KOMUNIKOWANIE SIĘ. Usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych.
Cele szczegółowe: 1. Usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych /w tym usprawnianie połykania i żucie/. 2. Rozwijanie komunikacji.
Sposób realizacji: Ad. 1 Zapewniamy dyspozycję gwarantującą pełną stabilność całego ciała /kwiecień – czerwiec/. stosujemy metodę terapii ustno - twarzową Castillo – Moralesa stymulacje neuromotorycznych punktów twarzy dna jamy ustnej i przechodzimy kolejno do punktu podbródka, punktu wargi górnej i punktu gładzizny – stymulujemy poprzez lekki ucisk lub wibrację metoda nauki żucia /biszkopt/ naśladowanie dźwięków dziecka wokalizacja dźwięków przez dziecko masaż twarzy
Ad. 2 Podnosimy, bujamy i cały czas mówimy do dziecka. nauka reakcji dziecka na własne imię masaż ciała zabawy paluszkowe /stymulacja dotykiem/ ćwiczenia oparte na metodzie ruchu
SPRAWNOŚĆ MOTORYCZNA. Kształtowanie umiejętności manipulacyjnych.
Cele szczegółowe: 1. Poprawa koncentracji uwagi na przedmiotach. 2. Doskonalenie percepcji wzrokowej. Nauka wodzenia wzrokiem. 3. Kształtowanie umiejętności chwytania przedmiotów.
Sposób realizacji: Ad. 1 Pokazanie dziecku zabawki, potrzymanie jej przez krótki okres czasu, obserwacja i chwytanie /luty – czerwiec/. Ad. 2 Wodzenie wzrokiem za źródłem światła w linii pionowej i poziomej /marzec – kwiecień – maj/. - bierzemy zabawkę /piłkę kolorową/ i poruszamy ją w polu widzenia dziecka, następnie odsuwamy ją nieco i potrząsamy po prawej i lewej stronie twarzy. Pobudzamy dziecko do skręcania głowy. Ad. 3 Masaż dłoni /luty – czerwiec/. - umieszczamy na linii ruchu rąk różne przedmioty /papier, folię aluminiowa, gąbkę, ceratę/ dostarczamy w ten sposób różnych wrażeń dotykowych, - lekko uderzamy rękami dziecka w piasek, ziemię, groch, kasztany itp. - nawijamy dziecku na palce wstążeczki i różnej grubości barwne sznurki, - pocieramy dłońmi dziecka o różne powierzchnie np. futro, jabłko, pieluszkę, gąbkę, ryżową lub miękką szczoteczkę.
FUNKCJE POZNAWCZE. Wspomaganie rozwoju postrzegania.
Cele szczegółowe: 1. Integrowanie dwóch wrażeń zmysłowych: - smak + węch - smak + dotyk - węch + dotyk - wzrok + słuch 2. Zmniejszenie nadwrażliwości dotykowej dłoni i stóp. 3. Usprawnianie pracy mięśni twarzy. 4. Obniżenie pobudliwości, zakończeń nerwów czuciowych skóry. 5. Wielozmysłowe poznawanie najbliższego otoczenia.
Sposób realizacji: Ad. 1 Podczas zajęć „stymulacje dotykowo – smakowe” oraz „stymulacja dotykowo – węchowa” - świece zapachowe i dopasowanie do zapachu danego pokarmu /serek np. waniliowy, owocowy, lizak owocowy itp./ /luty – czerwiec/. Ad. 2 Masaż głęboki całego ciała, masaż różnymi materiałami, delikatnymi i szorstkimi. Zajęcia z wodą, kisielem, cukrem, solą, dżemem /luty – czerwiec/. Ad. 3 Dostarczanie zróżnicowanych bodźców dotykowych poprzez różne techniki masażu /marzec – czerwiec/. Ad. 4 Działanie uspokajające na ośrodkowy układ nerwowy /marzec – kwiecień/ - głaskanie, ugniatanie, rozcieranie okrężne, oklepywanie, - szczoteczkowanie lub oklepywanie ciała szczoteczką. Ad. 5 Zajęcia w kuchni, łazience: - aromaterapia, - stymulacja latarką w pomieszczeniu, - spacer na świeżym powietrzu, rozwijające zachęcamy dziecko do wydawania dźwięków poprzez naśladowanie go, słuchanie kasety z nagraniami, dźwiękami zwierząt, samochodami, szum fal morskich, - wydmuchujemy przed dzieckiem bańki mydlane, - wprowadzamy zabawki wydające dźwięki, zachęcamy dziecko do naśladowania dźwięków - specjalny program aktywności Ch. Knilla /SPH/ kołysanie, wymachiwanie rękoma, zginanie i rozprostowywanie rąk, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, poruszanie palcami, klaskanie, głaskanie głowy, głaskanie policzków, głaskanie łokci, głaskanie brzucha, przewracanie się, relaksacja.
ZALECENIA: 1. Staramy się odczytywać wszystkie niewerbalne komunikaty. 2. Dostosowanie poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb dziecka. 3. Aktywny i świadomy udział dziecka w pracy pedagogicznej. 4. Przestrzegamy zasadę zintegrowanego oddziaływania pedagogicznego. 5. Prowadzimy ciągłą obserwację jego zachowań /zapisujemy je w karcie obserwacyjnej/.
Opracowała: mgr Grażyna Potyrańska |